“Toen ik het podium opwandelde op 23 januari 2019 wist ik nog niet dat ik zou besluiten nooit meer piano te spelen na dit concert, meer dan 70 jaar na mijn debuut, om een bepaald niveau te behouden, eist het instrument dagelijks je aandacht, het vraagt gevoeligheid, brutaliteit en vooral energie. Ik heb mijn hele leven met deze eisen geleefd, met het plezier om de vooruitgang te zien, de technische en muzikale vooruitgang, de ritmische en harmonische verrijking die we bereiken met de tijd. Natuurlijk gaat alles erg snel in aanvang. Zo lang als je begaafd, als je er een beetje tijd aan besteed, als je luistert naar wat gedaan was voor jou, als je een weg kiest, lijkt alles makkelijk Vooruitgang gaat snel, de illusies zijn immens, en dan rijzen er muren, muren die je wilt bereiken en overwinnen. Zeventig jaar om dit te bereiken is een minimum ….. Als de energie niet langer beschikbaar is, is het beter te stoppen” dat is de tekst van Martial Solal in het cd-boekje.

Martial Solal (Algiers,1927) is een Franse jazzpianist, componist en dirigent, hij is de zoon van een opera zangeres en een pianist. Bekend werd hij door de muziek die hij schreef voor de film À bout du souffle (1960) van Jean-Luc Godard. Hij studeerde klarinet, saxofoon en piano, in 1942 werd hij verwijderd van de school omdat hij en zijn ouders joods waren, Algerije behoorde indertijd bij Frankrijk en het Vichy regime hield zich aan de Nazi wetten. Hij leerde verder door de muziek van de radio na te spelen, toen hij 15 was speelde hij voor de Amerikaanse troepen. “I thank mr. Hitler, because of him I discovered musicm without him, I wouldn’t be here and neither would you”, een uitspraak van Solal tegen een journalist tijdens een aflevering van het beroemde festival Jazz d’Antibes in Juan-les-Pins. Solal won tweemaal de Prix Django Reinhardt en ook de Grand Prix National de la Musique, de Pazzpar Prize, de Bird Award uitgereikt tijdens het Northsea Jazz Festival en in 1998 werd hij gekozen tot beste Franse musicus. Hij heeft meer dan 60 albums op zijn naam staan, kortom een heel groot artiest. Over zijn techniek zei hij het volgende : “You have to make people believe that it’s very easy, even when it’s very difficult. If you look to have trouble with the technique, it is no good. You must play the most difficult thing like it’s easy”.

Het repertoire dat Solal ten gehore brengt bestaat grotendeels uit bekende titels uit het American songbook, maar hij geeft er altijd zijn eigen draai aan met uitstapjes naar andere nummers of er klinkt ineens een flard van frère Jacques tussendoor, vol humor deze Solal. Het concert begint met een geheel eigen versie van “I can’t get started” van Vernon Duke en Ira Gershwin. Het titelnummer “Coming Yesterday” is een compositie van Solal dat hij al jarenlang op zijn playlist heeft staan. Het is een technisch uiterst doorwrocht nummer , het springt alle kanten op, heel ingenieus. Dan volgt “Medley Ellington” waarin ik in ieder geval Caravan van Ellington en Juan Tizol , In a sentimental mood en Sophisticated Lady voorbij hoorde komen. In “Sir Jack” komen weer diverse aanhalingen van kinderijmpjes voorbij zoals het al eerder genoemde frère Jacques. Door de manier waarop Solal de muziek uiteen rafelt vervelen de bekende nummers nooit, dat geldt ook voor zijn versie van het eigenlijk doodgespeelde nummer “Tea for Two”, maar hier is het een feest waarin het origineel alleen in flarden is te herkennen, heel knap. Zo weet hij ook van zoiets banaals als “Happy Birthday” een ingenieus verhaal te maken tot groot enthousiasme van het publiek. Zo volgen er nog bijzondere bewerkingen van nummers als “Lover Man”, “I’ll remember april”en “My funny Valentine” om te eindigen met een speelse versie van “Have you met miss Jones” van Rodgers en Hart, waarna een daverende ovatie volgt. Een memorabel optreden van de toen 92 jarige klavier leeuw !

Jan van Leersum.